فقیه عالیقدر و دانشمند بزرگوار شیعه، شیخ زین الدین بن على بن احمد عاملى جبعى، معروف به «
شهید ثانى» در سیزدهم شوال 911 هجرى قمرى، در خانواده علم و فقاهت زاده شد.
از برکات وجودى این شخصیت بزرگوار آن است که از وى فرزندى برومند همچون علامۀ بزرگوار ابو منصور جمال الدین حسن( صاحب معالم) به ثمر رسید که آثار گرانبهایى همچون کتاب «معالم الدین فی الأصول» را براى جهان شیعه به یادگار نهاد.
این کتاب ارزشمند چند قرن است به عنوان کتاب درسى طلاب علوم دینى در حوزۀ علمى شیعه مورد استفاده قرار مى‌گیرد و مانند کتاب پدر، یعنى «
الروضة البهیة» همچنان جاویدان و پایدار است. در أمل الآمل آمده است که شهید ثانى پس از شهادت، دو هزار جلد کتاب از خود به جاى گذاشت که دویست عدد آن به خط خود شهید بزرگوار بوده و تعدادى از آنها از آثار علمى او و مقدارى نیز از مؤلفات دیگران بوده است.
تألیفات شهید ثانى از لحاظ تاریخ تألیف از« روض الجنان» آغاز مى‌شود و به« الروضة البهیّة» پایان مى‌گیرد.
شیخ حسین بن عبد الصمد حارثى، پدر شیخ بهایى مى‌گوید: «روزى بر شهید ثانى وارد شدم و او را متفکر یافتم. او در خویشتن فرو رفته بود. علت این حالت را از او جویا شدم، به من گفت:« برادرم! چنین مى‌پندارم که من دومین شهید باشم، زیرا در عالم رؤیا سید مرتضى علم الهدى را دیدم که مجلس ضیافتى تشکیل داده و علماء و دانشمندان امامیه و شیعه در آن شرکت داشتند. وقتى من وارد مجلس شدم، سید مرتضى از جا برخاست و به من تهنیت گفت و دستور داد که در کنار استاد شهید اول بنشینم».
شهید ثانى نیز مانند بسیارى از شهداى فضیلت، قربانى مطامع دنیوى فردى فرومایه گشت. فردى که تسویه حساب خصوصى او باعث شد، چنین دانشمند با فضیلتى کشته شود. جریان چنین بود که دو نفر از مردم« جبع» براى مرافعه و محاکمه به شهید ثانى مراجعه کردند. او نیز طبق موازین دینى و ضوابط شرعى، دعوى را فیصله داد. شخص محکوم از این داورى به خشم آمد و نزد قاضى« صیدا» رفت و شهید ثانى را به رافضى و شیعه بودن متهم نمود. قاضى جریان را به سلطان سلیم، حاکم روم (عثمانى) اطلاع داد و از طرف او شخصى براى دستگیر کردن شهید، مأمور گردید، اما موفق به یافتن ایشان نشد.سلطان سلیم وزیرش «رستم پاشا» را براى دستگیرى شهید مأمور ساخت و گفت باید او را زنده دستگیر کنى و به اینجا بیاورى تا مذهب او براى ما روشن گردد. رستم پاشا که مطلع شد شهید به سفر حج رفته به طرف مکه رفت و در اثناء راه مکه به شهید ثانى رسید و او را دستگیر کرد. شهید ثانى از او براى انجام سفر حج مهلت خواست و او هم موافقت نمود. در راه وقتى وارد کشور روم شدند رستم پاشا به واسطه تحریک شخصى در کنار دریا استاد بزرگوار را شهید کرد و سر بریدۀ او را به حضور سلطان آورد. سلطان بر او برآشفت و سخت او را مورد توبیخ قرار داد. مدت سه روز جسد او بر روى زمین ماند و سرانجام پیکر شریف او را به دریا افکندند. جریان شهادت آن بزرگوار در سال 966 هجرى قمرى رخ داد.
کتاب «
الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة» از بهترین شروح اللمعة الدمشقیة تألیف شهید اول است که یک دورۀ نیمه استدلالى فقه امامیّه را در بردارد.
به نقل از نرم افزار «جامع فقه اهل بیت علیهم السلام 2»، مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى (نور)
