یادداشت‌های یک طلبه

بزرگ‌ترین دشمن انسان که برای گمراه کردن او قسم‌خورده ، شیطان است .

چه خوب که بدانیم شیطان از چه راه ‌ هایی انسان را گمراه می‌کند تا در مقابل نفوذ این دشمن قسم‌خورده، آماده باشیم.

خداوند در ضمن حکایت ماجرای سرپیچی ابلیس از دستور پروردگار مبنی بر سجده کردن به آدم، راه ‌ های نفوذ شیطان را این‌چنین بیان می ‌ فرماید :

« وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَ أَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِکَ وَ رَجِلِکَ وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ وَ عِدْهُمْ »

در این آیه، چهار طریق گمراه شدن انسان توسط شیطانبیان شده است:

1. وسوسه ‏ هاى باطل و خالى از حقیقتت، از راه‌های مختلف و متعدد

2. تحصیل مال از راه حرام یا به کار بستن مال حلال در معصیت

3. فرزندآوری از راه حرام یا عدم تربیت دینی فرزندان

4. صواب جلوه دادن خطا و حق جلوه دادن باطل . [2]

ویروسی به نام کرونا، همه ‌ ی دنیا را بسیج کرده تا برای مقابله با این تهدید بزرگ، هر چه زودتر واکسن آن را بسازند . غافل از اینکه ویروسی به مراتب بزرگ ‌ تر از آن، از همان ابتدای خلقت انسان، در کمین او نشسته است؛ با این تفاوت که خداوند واکسن این ویروس بزرگ را همزمان با خلقت انسان به او معرفی کرده است:

ویروسی به نام «شیطان» و واکسنی به نام «عبودیت» !

همان روزی که شیطان از دستور خداوند مبنی بر سجده کردن به آدم سرپیچی کرد، وعده داد که در کمین انسان خواهد نشست و او را منحرف خواهد کرد؛

ولی خداوند این ادعای شیطان را چنین پاسخ فرمود که:

« إِنَّ عِبَادِى لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطَانٌ»

آری کسی با بندگی برای خداوند، خود را واکسینه کرد، از تهدیدات ویروس شیطان در امان خواهد ماند؛

و بندگی یعنی اطاعت از دستورات مولا و ترک معصیت او .

گاهی اتفاق می‌افتد که فردی در غیر از ماه مبارک رمضان، در طول روز چیزی نخورده و نمی‌آشامد و هیچ کاری که از مبطلات روزه محسوب می‌شود را هم مرتکب نمی‌شود.

سؤال این است که آیا این شخص می‌تواند، بدون اینکه از اول نیت روزه داشته باشد، ادامه‌ی روز را نیت روزه‌ی مستحبی نماید؟

پاسخ: یکی از تفاوت‌های روزه‌ی مستحبی با روزه‌ی مباه مبارک رمضان این است که وقت نیت روزه‌ی مستحبی توسعه دارد؛ به عبارت دیگر وقت نیت روزۀ مستحبى از اول شب است تا موقعى که به اندازۀ نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد.

بنابراین اگر کسی تا موقعى که به اندازۀ نیت کردن به مغرب وقت مانده، کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام نداده باشد و نیت روزۀ مستحبى کند، روزۀ او صحیح است.

منبع: توضیح المسائل مراجع، جلد 1، ص 881، مسأله 1553؛ نشر دفتر انتشارات اسلامى قم، چاپ هشتم، 1424 ه‍ ق

به نظر مراجع محترم تقلید، اگر روزه‌دار به‌قدری تشنه شود که بترسد از تشنگى بمیرد یا مبتلا به مرض و سختی شدید شود، مى‌تواند به‌اندازه‌ای که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد.

سؤال اول : حال که ناچار است به مقدار ضرورت آب بخورد، آیا در این صورت روزه باطل است؟

پاسخ : بله روزه‌ی این شخص باطل است؛ هرچند به خاطر باطل کردن روزه مرتکب گناهی نشده است.

سؤال دوم : حال که روزه‌ی این شخص باطل شده است، می‌تواند در ادامه‌ی روز مرتکب کارهای دیگری که روزه را باطل می‌کنند شود؟

پاسخ : اگر ماه رمضان باشد، باید در بقیۀ روز از به‌جا آوردن کارى که روزه را باطل مى‌کند خوددارى نماید.

نکته: به نظر آیت‌الله شبیری زنجانی، بنا بر احتیاط، در روزۀ واجب غیر ماه رمضان نیز در بقیۀ روز از به‌جا آوردن کارى که روزه را باطل مى‌کند خوددارى نماید.

منبع: توضیح المسائل مراجع، جلد 1، ص 894، مسئله 1581؛ نشر دفتر انتشارات اسلامى قم، چاپ هشتم، 1424ه‍ ق

اباصلت هروى مى گوید: جمعه آخر ماه شعبان خدمت امام رضا ( علیه‌السلام) رسیدم.

حضرت فرمود: اى اباصلت! اکثر ماه شعبان رفت و امروز جمعه آخر ماه است،

پس تقصیرها و کوتاهى‌هاى گذشته را در بقیّه این ماه جبران کن، و به آنچه براى تو سودمند است روى آور؛

بسیار دعا کن و استغفار نما و قرآن را بسیار تلاوت کن و از گناهان خود توبه نما، تا وقتى که ماه رمضان داخل مى شود، خود را براى خدا خالص ساخته باشى؛

و هر دَیْن و امانتى بر عهده دارى، ادا کن و کینه هر کس که در دل دارى بیرون نما و گناهانى را که انجام مى دادى ترک کن؛

و از خدا بترس و در امور پنهان و آشکار خود بر خدا توکّل نما، که هر کس بر خدا توکّل کند، خداوند امور او را کفایت مى نماید؛

و در بقیه این ماه این دعا را بسیار بخوان:

«اَللّـهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضى مِنْ شَعْبانَ، فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِىَ مِنْهُ»

(خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته ما را نیامرزیده اى در آن قسمت که از این ماه مانده بیامرزمان)

امام( علیه‌السلام) در ادامه فرمود: خداوند به احترام و عظمت ماه مبارک رمضان، بنده‌هاى بسیارى را در ماه شعبان از آتش جهنّم آزاد مى گرداند.

(مفاتیح نوین)